Қазақстанның салық жүйесіндегі негізгі өзгерістер

Қазақстанда салық заңнамасына айтарлықтай өзгерістер енгізіледі деп күтілуде, бұл өзгерістер жүйені жеңілдетуге, экономиканың белгілі бір секторларын ынталандыруға және салық жүктемесін әділ бөлуге бағытталған. Төменде негізгі салықтар мен алымдар бойынша маңызды жаңалықтар берілген.

ҚҚС (Қосылған құн салығы)

Базалық мөлшерлеме: 12%-дан 16%-ға дейін өседі.
Медицина үшін төмендетілген мөлшерлемелер:
- 2026 жылдан бастап: 5%.
- 2027 жылдан бастап: 10%.
ҚҚС-тан босату:
- Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (ТМККК) және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) бойынша қызметтер.
- Сирек кездесетін ауруларды емдеу.
- Кітап басып шығару.
- Археология.
БАҚ үшін төмендетілген мөлшерлеме: Газеттер мен журналдарға ҚҚС 10% мөлшерлемесімен салынады.
ҚҚС бойынша міндетті тіркеу шегі: 20 000 АЕК-тен 10 000 АЕК-ке дейін төмендетілді (2025 жылы шамамен 39,3 млн теңге).

ЖТС (Жеке табыс салығы)

Прогрессивті мөлшерлемелер:
- Жылдық табыс 8 500 АЕК-тен (2025 жылы шамамен 34 млн теңге) асқан жағдайда 15%.
- Дивидендтер мен кәсіпкерлік табыстар 230 000 АЕК-тен (2025 жылы шамамен 904,3 млн теңге) асқан жағдайда 15%.
Фермерлер: Белгіленген шектен асқан табыстар 4,5% мөлшерлемесімен салық салынады (жеңілдіктерді ескере отырып).
БЖЗҚ-дан зейнетақылар: ЖТС-қа салық салынбайды.
Мүгедек жандар үшін салықтық шегерім: 882 АЕК-тен 5 000 АЕК-ке дейін ұлғайтылды.

КПН (Корпоративтік табыс салығы)

Базалық мөлшерлеме: 20% болып қалады, бірақ сараланған мөлшерлемелер енгізіледі:
- Банктер үшін (бизнес-кредиттерден басқа) және ойын бизнесі үшін 25%.
- Әлеуметтік сала үшін 5% (2026 жылы), 2027 жылдан бастап — 10%.
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілер үшін 3%.

Салықтар мен алымдар

Салықтар санының қысқаруы: Салықтардың жалпы саны 20%-ға қысқарады.
Жойылуы: Бірыңғай жер салығы жойылды.
Жеңілдету: Басқа төлемдер бойынша алымдар мен мөлшерлемелер жеңілдетілді.
Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар: Салықтарды мобильді қосымша арқылы төлей алады.
Көлік салығы: 10 жылдан асқан автомобильдер үшін төмендетілді.

Салықтық әкімшілендіру

Салықтық есептілік: 30%-ға қысқарады.
Камералдық бақылау: Ескерту сипатына ие болады.
Бизнес шоттарын бұғаттау: Шағын берешек болған жағдайда бизнес шоттары бұғатталмайды.
Салықтарды төлеуді кейінге қалдыру және бөліп төлеу: Борыш сомасына байланысты салықтарды кезең-кезеңімен төлеу мүмкіндігі пайда болады.

Арнайы салық режимдері ("Оңайлатылған режим")

Арнайы салық режимдерінің жүйесі қайта қаралады, және жеті қолданыстағы режимнің үшеуі ғана қалады:

Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар үшін:
- Табыс: Айлық 300 АЕК-тен артық емес (2025 жылы шамамен 1,17 млн теңге).
- Салықтар: 0% ЖТС, 4% әлеуметтік төлемдер.
- Қызмет түрі: Үкімет бекіткен тізімге сәйкес болуы керек.
Шағын бизнес үшін оңайлатылған декларация:
- Табыс: Жылына 600 мың АЕК-ке дейін (2025 жылы шамамен 2,36 млрд теңге).
- Салық: 2%-дан 6%-ға дейін (мәслихаттардың шешімімен, базалық мөлшерлеме — 4%).
- Қолданылуы: Тек жеке тұлғалармен жұмыс істеу үшін (B2C-сала: дүкендер, шаштараздар, шеберханалар және т.б.). Кәсіптер тізімін үкімет айқындайды.
Фермерлер мен шаруа қожалықтары үшін:
- Жер учаскелері: 5 000 гектарға дейін (жер түріне байланысты).
- Салық: 0,5% табыс салығы.
- Шарт: Тек ҚҚС төлеуші болып табылмайтын жағдайда.

Сән-салтанат заттарына акциздер

Жаңа Салық кодексі бойынша сән-салтанат заттарына акциз тек импорттау кезінде ғана емес, сонымен қатар ел ішінде сату кезінде де тек жеке тұлғалардан алынады.

Автомобильдер: Құны 75 млн теңгеден асқан — құнының плюс 10%.
Яхталар мен жеке ұшақтар: 100 млн теңгеден бастап — сондай-ақ 10%.
Жылжымайтын мүлік: Құны 450 млн теңгеден асқан — соманың 2%.
- Мысал: Әрқайсысы 100 млн теңге тұратын бес пәтеріңіз болса, салық 0,1%-дан 1%-ға дейін өседі, бұл жылына 5 млн теңгені құрайды (бұрынғыдан он есе көп).