2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда жаңа Салық кодексі күшіне енеді.
1. Компаниялар үшін табыс салығы (КПН)
-
Бұрын: Компаниялар табысының 20%-ын төлейтін.
-
Жаңасы:
-
Көптеген компаниялар бұрынғыша 20% төлейді.
-
Кейбіреулер үшін жақсы жаңалық:
-
Ауылшаруашылық компаниялары мен фермерлер тек 3% (бұрын 10%) төлейді.
-
Әлеуметтік кәсіпорындар (мысалы, мектептер немесе ауруханалар) азырақ төлейді — алдымен 5%, содан кейін 10% (бұрын 20%).
-
-
Басқалар үшін жаман жаңалық:
-
Банктер мен ойын бизнесі (казино, букмекерлік кеңселер) көбірек төлейді — 25% (бұрын 20%).
-
-
-
Аванстық төлемдер: Енді салық органы компания қанша төлеуі керек екенін өзі есептеп, бұл соманы әр айға тең бөледі. Бұл бухгалтерлердің жұмысын жеңілдетуі керек.
2. Қарапайым адамдардың табыс салығы (ИПН)
-
Бұрын: Барлығы табысының 10%-ын төлейтін.
-
Жаңасы: "Прогрессивті шкала" енгізіледі, яғни адам қаншалықты көп табыс тапса, оның салығы да соншалықты жоғары болады.
-
Егер жылдық табыс 33,4 млн теңгеден аз болса, салық 10% болып қалады.
-
Егер жылдық табыс 33,4 млн теңгеден көп болса, "артық" сомадан 15% төлеу керек болады.
-
-
Мысал: Егер адам жылына 46,9 млн теңге тапса, алғашқы 33,4 млн-нан 10%, ал қалған 13,5 млн-нан 15% төлейді. Нәтижесінде, салық бұрынғыдан жоғары болады.
-
Шығындарды шегеру: Салық алынбайтын сомалар ұлғайтылады. Мысалы, мүгедектігі бар адамдар үшін салық жүктемесін айтарлықтай төмендететін үлкен шегерім болады.
3. Қосылған құн салығы (ҚҚС)
-
Бұрын: Негізгі мөлшерлеме 12% болатын.
-
Жаңасы: Мөлшерлеме 16%-ға дейін өседі. Бұл тұтынушылар үшін тауарлар мен қызметтердің соңғы бағасы өсуі мүмкін дегенді білдіреді.
-
Медицина: Дәрі-дәрмектер мен медициналық қызметтерге ҚҚС төмен болады — алдымен 5%, содан кейін 10%.
4. Әлеуметтік салық
-
Жаңасы: Мөлшерлеме 9,5%-дан 6%-ға дейін төмендетілді, бірақ әлеуметтік аударымдарды шегеру мүмкіндігі алынып тасталды. Іс жүзінде бизнес үшін ештеңе өзгермейді, тек есептеу оңайланады.
5. Шағын бизнес пен өзін-өзі жұмыспен қамтығандар үшін салықтар
-
Жаңасы:
-
Өзін-өзі жұмыспен қамтығандар: Егер сіз өзіңізге жұмыс істеп, көп табыс таппасаңыз (айына 300 АЕК-ке дейін, шамамен 1,2 млн теңге), сізге табыс салығын төлеудің қажеті жоқ. Тек әлеуметтік төлемдер ғана.
-
Жеңілдетілген декларация: "Жеңілдетілген" режим бойынша жұмыс істеу лимиті ұлғайды, ал мөлшерлеме — 4%.
-
6. Көлік салығы
-
Жаңасы: Ескі автомобильдердің иелері аз төлейді.
-
10 жылдан асқан машиналар үшін салық 30%-ға төмендейді.
-
20 жылдан асқан машиналар үшін — 50%-ға.
-
7. Салық органының бақылауы
-
Бұрын: Салық қызметі компанияларды тәуекелдер жүйесі бойынша тексеретін, бұл жиі кенеттен тексерулерге әкелетін.
-
Жаңасы:
-
Ескі жүйе жойылып, жаңа, автоматтандырылған жүйе енгізіледі.
-
Енді салық органы компаниялардың бір-біріне беретін құжаттарын (электрондық шот-фактураларды) автоматты түрде тексереді. Егер бірдеңе дұрыс болмаса, компания хабарлама алады. Егер ол қатені түзетпесе, шоттар бұғатталуы мүмкін.
-
ҚҚС үшін бөлек шот енгізіледі: осы салықты төлеуге арналған ақша одан автоматты түрде алынады.
-